Po tym, jak ustawodawca posypał głowę popiołem i istotnie zmodyfikował pierwotne przepisy, ryczałt od dochodów spółek (popularnie zwany estońskim CIT) znacznie zyskał na popularności. Niestety, zmienione regulacje – choć uczyniły rozwiązanie przystępniejszym dla podatników i wyeliminowały liczne absurdy – nie były wolne od wad i niejasności.

Jedna z wątpliwości interpretacyjnych dotyczyła problemu opodatkowania estońskim CIT wydatków i odpisów amortyzacyjnych związanych z używaniem samochodów osobowych udostępnianych pracownikom spółek w celach mieszanych (zawodowych i prywatnych). Konkretniej – uznawania ich za tzw. wydatki niezwiązane z działalnością gospodarczą, które podlegają opodatkowaniu ryczałtem od dochodów spółek.

Limit 50 proc. wydatków

Jeszcze do niedawna przepisy milczały na ten temat. Sytuacja przedstawiała się zgoła odmiennie w zakresie wydatków (odpisów amortyzacyjnych) dotyczących składników majątkowych wykorzystywanych w celach mieszanych przez wspólników (akcjonariuszy) spółek i ich podmiotów powiązanych. Te zostały bowiem uznane przez ustawodawcę wprost za przykład ukrytych zysków a opodatkowaniu estońskim CIT podlegało 50 proc. tych wydatków.

Pomimo braku bliźniaczej regulacji dotyczącej składników majątkowych (nie ukrywajmy – głównie samochodów osobowych) wykorzystywanych przez pracowników, organy podatkowe próbowały przeforsować podobny mechanizm, powołując się na podobieństwo pomiędzy instytucją ukrytych zysków a wydatków niezwiązanych z działalnością gospodarczą. Dobitnym przykładem takiego stanowiska organów była interpretacja dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 22 czerwca 2022 r., nr 0111-KDIB1-2.4010.182.2022.2.AK. Organ interpretacyjny wskazał w niej, że, mając na uwadze treść art. 28m ust. 4 pkt 2 lit. b ustawy o CIT, podobieństwo jakie cechuje ukryte zyski oraz wydatki niezwiązane z działalnością gospodarczą i brak szczegółowych przepisów odnośnie sposobu ustalania, w jakiej wysokości należy zaliczyć do wydatków niezwiązanych z działalnością gospodarczą wydatki związane z użytkowaniem samochodów osobowych dla celów mieszanych przez pracowników spółki, nie będących wspólnikami spółki należy per analogiam zaliczyć do wydatków niezwiązanych z działalnością gospodarczą w wysokości 50 proc.

Przytoczona interpretacja indywidualna wzbudziła szereg kontrowersji wśród ekspertów, głównie ze względu na posłużenie się zbyt daleko idącą – a przez to niedopuszczalną – analogią. Wątpliwości te zostały podzielone przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku, który wyrokiem z 18 października 2022 r., sygn. akt I SA/Gd 917/22 uchylił tę interpretację, powołując się na zasadę rozstrzygania wątpliwości co do wykładni na korzyść podatnika (in dubio pro tributario) i brak przepisu pozwalającego na uznanie za wydatki niezwiązane z działalnością gospodarczą wydatków ponoszonych na składniki majątku, które są wykorzystywane na cele mieszane.

Niekorzystna zmiana przepisów

Niestety, radość podatników nie trwała długo. Na podstawie art. 1 pkt 31 lit. b ustawy z 7 października 2022 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw, z dniem 1 stycznia 2023 r. do ustawy o CIT wprowadzony został art. 28m ust. 4a, który stanowi, że do wydatków niezwiązanych z działalnością gospodarczą, o których mowa w ust. 1 pkt 3, nie zalicza się wydatków i odpisów amortyzacyjnych oraz odpisów z tytułu trwałej utraty wartości, związanych z używaniem samochodów osobowych, środków transportu lotniczego, taboru pływającego oraz innych składników majątku:

– w pełnej wysokości – w przypadku składników majątku wykorzystywanych wyłącznie na cele działalności gospodarczej;

– w wysokości 50 proc. – w przypadku składników majątku, które nie są wykorzystywane wyłącznie na cele działalności gospodarczej.

Przepis ten stanowi podstawę uznawania połowy wydatków (odpisów amortyzacyjnych) związanych z korzystaniem ze składników majątkowych do celów mieszanych. Opodatkowaniu estońskim CIT – podobnie jak wcześniej co do składników majątkowych udostępnianych udziałowcom (akcjonariuszom) lub ich podmiotom powiązanym – podlega aktualnie 50 proc. tychże. Sztampowym przykładem omawianych wydatków są właśnie koszty związane z korzystaniem z samochodów osobowych do celów służbowych, jak i prywatnych.

Podatnicy estońskiego CIT, którzy udostępniają swoje samochody osobowe pracownikom w celach mieszanych, powinni zatem bezwzględnie dokonać przeglądu realizowanych wydatków i rozpocząć opodatkowanie połowy ich wysokości ryczałtem od dochodów spółek.

 

Podstawa prawna:

art. 28m ust. 1 pkt 3 ustawy z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jedn. Dz.U. z 2022 r., poz. 2587 ze zm.)

art. 1 pkt 31 lit. b ustawy z 7 października 2022 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2022 r. poz. 2180 ze zm.)

 

źródło: TAX Alert Wolters Kluwer